Graig Syfyrddin


This post describes a 5.5 mile walk up Graig Syfyrddin/Edmund’s Tump from Grosmont. Click here for a GoogleTranslate version of this post.


Graig Syfyrddin

Hyd: 5.5 milltir
Her: canolig
Amser: tua 3 awr
Man cychwyn a gorffen: Grosmont
Uchder: 423m
Categori: Marilyn

Map a manylion ar Ordnance Survey
Map a Manylion ar OutdoorActive


Roedd yna reswm arall pam y bu f’ymweliad â Choed Gwent yn un mor frysiog – roeddwn am wneud y gorau o ddiwrnod rhydd drwy gwblhau dau fryn anghyfleus eu lleoliadau ar yr un diwrnod. Yr ail gopa, a’r un mwy diddorol yr olwg o’r ddau, oedd Graig Syfyrddin. Os edrychwn ar fap o Farilyns de Cymru, mae hon yn sefyll ar ei phen ei hun, cryn bellter o bob un arall, a dim ond rhyw filltir o’r ffin â Lloegr. Da o beth felly ei bod yn un sydd werth mynd allan o’ch ffordd i’w dringo, a bod modd cyfuno hynny gydag ymweliad â chastell gwerth chweil Grosmont.

Graig Syfyrddin yn Gymraeg: Edmund’s Tump yn Saesneg. Dwi wedi methu a dod o hyd i unrhyw esboniad o’r enwau hyn, ac eithrio’r cyfeiriad yma gan y bythol wybodus a chymwynasgar Dylan Foster Evans at y posibilrwydd ei bod yn dwyn enw Seru ap Glywys, un o blant ac etifeddion sylfaenydd honedig teyrnas ôl-Rufeinig Glywysing ar hen diriogaeth y Silwriaid ym Morgannwg a Gwent.

Darllen y cofnod yn llawn…

Coed Gwent


This post describes a 3.5 mile including the summit of Wentwood. Click here for a GoogleTranslate version of this post.


Coed Gwent

Hyd: 3.5 milltir

Her: hawdd

Amser: tua awr

Man cychwyn a gorffen: maes parcio Cadira Beeches (ST442949)

Uchder: 309m

Categori: Marilyn

Map a Manylion ar Ordnance Survey
Map a Manylion ar OutdoorActive


Mae arfaf ofn fy mod wedi bod yn ddiog. Fy mwriad o’r dechrau wrth fynd ati i gerdded pob Marilyn ym Morgannwg a Gwent oedd y byddai yna daith gylch ddymunol ar gyfer pob un, gan gychwyn yn ddigon agos at droed y bryn i roi dringfa foddhaus. Bydd yn amlwg i bawb nad ydi’r daith hon yn cyrraedd y meini prawf hynny.

Photo 04-09-2018, 10 18 38

Copa Coed Gwent

Y gwir amdani ydi fod y cyfle i ymweld a Choed Gwent wedi dod yn annisgwyl un diwrnod, heb lawer o amser i ymchwilio o flaen llaw. A roedd yr ymchwil y llwyddais i’w wneud yn awgrymu ei bod yn anodd gwneud taith gylch o unrhyw hyd nad oedd bron yn gyfan gwbl o fewn y goedwig neu’n golygu cerdded am beth amser ar ffyrdd. Bu’n rhaid bodloni felly ar daith syml, fer, yn manteisio a’r faes parcio Cadira Beeches ar y ffordd rhwng Cil-y-coed a Brynbuga, llai na milltir i ffwrdd o’r copa .

Er mwyn ychwanegu rhywfaint o ddiddordeb at yr

Photo 04-09-2018, 10 45 02

Y Curley Oak

ymweliad, mi ymestynais y daith i ymweld a’r Curley Oak – y goeden hynaf o fewn coedwig Coed Gwent, sy’n rhan o’r goedwig hynafol fwyaf yng Nghymru. Arferai’r goedwig hon fod yn llawer mwy. Cyn i lawer o’i choed gael eu cwympo ar gyfer amaeth, llongau rhyfel, golosg i’r diwydiant haearn, neu drawstiau i ffosydd y Rhyfel Mawr, ymestynai’r goedwig hon o’r Wysg i’r Gwy. Dyma hefyd y coed a rannai Teyrnas Gwent yn ddau gantref: Gwent Uwch-coed i’r gogledd iddi a Gwent Is-coed i’r de.

Mae’n ardal y bydd yn rhaid i mi ddychwelyd iddi eto pan bydd gen i fwy o amser; yn ogystal a’r goedwig ei hun, mae Taith Dyffryn Wysg, sydd yn pasio heibio i Goed Gwent ar y ffordd o Gaerleon i Aberhonddu yn apelio’n fawr.

Photo 04-09-2018, 09 59 29

Llwybrau cerdded Coed Gwent

Mynydd Machen


This post describes a 7.5 mile circular walk up Mynydd Machen from Lower Machen, with an additional section along the Rhymney river. Click here for a GoogleTranslate version of this post.


Mynydd Machen

Hyd: 7.5 milltir
Her: canolig
Amser: tua 4 awr
Man cychwyn a gorffen: Machen Isaf
Uchder: 362m
Categori:Marilyn

Map a Manylion ar Ordnance Survey

Map a Manylion ar OutdoorActive


Gyda thri o gopaon cyfleus (o Gaerdydd o leiaf) de Morgannwg wedi eu cwblhau, mae’n amser croesi’r ffin hanesyddol i Sir Fynwy am y tro cyntaf. Dilynai’r ffin hanesyddol rhwng Morgannwg a Gwent yr un hŷn fyth rhwng cantrefi Senghennydd a Gwynllŵg. Y ffin honno oedd yr afon Rhymni o’i tharddiad i’r môr, ond torrwyd ar y dilyniant hanesyddol gydag ail-drefnu 1974 pan osodwyd y ffin rhwng siroedd newydd Morgannwg Ganol a Gwent yn bennaf ar hyd y gadwyn o fryniau i’r dwyrain – y gadwyn sy’n cynnwys Mynydd Machen. Golygodd hyn rannu plwy hanesyddol Machen, gyda’r rhan uchaf ym Morgannwg Ganol a’r hanner isaf yng Ngwent: rhaniad sy’n parhau heddiw gyda’r naill yn sir fodern Caerffili a’r llall yng Nghasnewydd.

P1020925

Eglwys Mihangel Sant, Machen Isaf

Dyma ardal o bwys strategol dros y canrifoedd, ble mae dyffryn y Rhymni yn lledu wrth iddi ymlwybro o’r Blaenau tua’r Fro (ystyr Machen ydi ‘gwastatir Cein’, gyda Cein yn enw person sy’n anhysbys erbyn heddiw). A thra datblygodd pentref modern Machen o gwmpas y diwydiannau trwm o’r 17eg ganrif ymlaen, mae canolbwynt hanesyddol yr ardal ymhellach i lawr y dyffryn ym Machen Isaf wedi cadw ei naws wledig a hynafol.

Nid dyma’r ffordd fyrraf na chyflymaf i fyny Mynydd Machen, ond mae’n daith sy’n caniatáu ymweld ag ambell i le o ddiddordeb hanesyddol yn y dyffryn islaw hefyd. Os byddai’n well gennych gasglu’r copa a mynd adref yna fe welwch o’r map fod yna opsiynau digon syml ar gyfer gwneud hynny, gan ddechrau ym Machen Uchaf neu Isaf.

Darllen y cofnod yn llawn…